Verzekeren op de blockchain via smart contracts

Verzekeringen zijn spreekwoordelijk zo oud als de weg naar Rome. De manier van handelen is al tientallen jaren hetzelfde. Dit betekent dat er vaak sprake is van een tussenpersoon die de verzekeringszaken regelt. Bovendien is de verzekeringsmarkt een sterk gereguleerde markt. Er is sprake van centralisatie; verzekeraars ontmoeten elkaar op kantoor, spreken over de voorwaarden van het verzekeringscontract met hun cliënten en de Nederlandse zorgverzekeraars onderhandelen met de overheid wat er wel of niet gedekt wordt in het basispakket.

Op die manier wordt het vertrouwen vergroot. Maar de Nederlandse verzekeraars maken zich op voor een nieuwe proef, waarbij verzekeren gebeurt via een decentraal systeem en de blockchain. Op die manier hebben niet alle betrokkenen nog eigen kopieën nodig om informatie op te slaan, maar is dit makkelijk terug te vinden in een decentraal systeem. Er zitten dus nogal wat voordelen aan het gebruik van zogenaamde slimme contracten. Daarom zijn vijftien verzekeraars samen gaan werken in een verbond, genaamd B3i. Onder meer Achmea en Aegon doen mee met de proef.

Een gedecentraliseerde verzekeringen

Hoewel er nu nog sprake is van een centraal, gereguleerd systeem op de verzekeringsmarkt, zal dit in de toekomst wellicht veranderen. Verzekeringen worden vaak gezien door cliënten ‘als een verplicht nummer’. Vrijwel niemand kijkt er naar uit om alle polisvoorwaarden door te moeten lezen. De meeste verzekerden weten daardoor dan ook niet wat er wel of niet door hun polis vergoed wordt.

De verzekeringsmarkt is tot een systeem van gewoontes verworden. Men werkt al jaren op dezelfde manier. Daarom is de verzekeringsbranche nog redelijk nieuw met smart contracts blockchaintechnologie, maar vinden verzekeraars dit toch het onderzoeken waard. Stel; verzekeraars zouden hun verzekeringen aan gaan bieden via een gedecentraliseerd blockchainsysteem. Dan worden de gegevens dus opgeslagen middels zogenaamde grootboeken (ook wel ledgers genoemd), maar ook via slimme contracten (ga voor een uitleg over slimme contracten naar deze pagina).

Natuurlijk moeten de gegevens veilig blijven, want er is immers een groot privacybelang mee gemoeid. Daar komt de versleuteling van Ethereum, uitermate geschikt voor dit doel, om de hoek kijken.

Het gebruik van smart contracts

De blockchaintechnologie wordt tegenwoordig voor steeds meer zaken gebruikt. Door er gebruik van te maken, kunnen verzekeringen veel toegankelijker worden gemaakt voor cliënten die nu tussen wal en schip raken. Bijvoorbeeld omdat zij onbewust zijn onderverzekerd. Er is dan sprake van dat men een lage premie betaalt, terwijl men een hogere waarde heeft. Dit is vaak het geval bij bijvoorbeeld inboedelverzekeringen. Oververzekering gebeurt vaak in de wereld van reis- en zorgverzekeringen: men sluit bijvoorbeeld een dekking af voor zorg in het buitenland middels de reisverzekering, terwijl de zorgverzekering dit ook al dekt.

Met de blockchain kan dit straks verleden tijd zijn. Consumenten zouden dan kunnen kiezen voor ‘een verzekering op maat’, zonder tussenkomst van bijvoorbeeld een tussenpersoon of andere derde partij. Door het directe, gedecentraliseerde systeem is er sprake van lagere transactiekosten. Men spreekt wel eens van dat foutieve transacties daarmee voorkomen worden. Of dat echt zo is, wordt door de verzekeraars nog betwijfeld.

Claimen in de blockchain

Met het gebruik van blockchaintechnologie zal het claimen van schade op een heel andere manier in werking gaan. Nu krijgt de cliënt een polis, waarin precies staat beschreven wat de regels en voorwaarden zijn. Er staat ook in wanneer de verzekeraar de schade zal vergoeden. Deze manier van werken wordt al decennia lang gebruikt. Wie schade heeft, moet daarvoor naar een tussenpersoon en documenten kunnen overleggen. Vervolgens wordt dan beoordeeld of er schade is en of deze schade vergoed moet worden. Degene die oordeelt, is de verzekeraar zelf.

Voor verzekeraars is het moeilijk voor te stellen dat de toekomst van smart contracts grote wijzigingen kan brengen. Toch hebben de vijftien verzekeraars kansen gezien in het nieuwe systeem. Want het is voor verzekeraars goed mogelijk alle data in het zogenoemde blockchainnetwerk in te voeren. Niet de verzekeraar maakt dan de beslissingen, maar het netwerk zelf. Bijvoorbeeld als een verzekerde schade claimt. Een van de manieren zou kunnen zijn dat zwaarwegende, kredietwaardige factoren in het netwerk beslissen of de schade wel of niet wordt uitgekeerd. Eveneens kan men besluiten tegelijk slimme contracten voor eenzelfde soort verzekering af te sluiten, waardoor de premie lager wordt. Dit systeem is deels te vergelijken met wat we tegenwoordig zien bij collectieve verzekeringen.

Alle partijen in één netwerk

Met het blockchainnetwerk kunnen verschillende partijen die nu nog zelfstandig opereren, in de toekomst in één netwerk worden samengevat. Door alle spelers met elkaar samen te voegen, kan men efficiënter werken. Zo is er immers sprake van wederzijds vertrouwen, omdat de meeste risico’s zijn weggenomen aan de hand van slimme contracten.

Daarbij kan de verzekerde in de toekomst wellicht zelf een volledig op maat gemaakte polis samenstellen. Het systeem bepaalt dan de hoogte van de premie. Zelfs verzekerden kunnen dan risicoanalyses- en modellen inzien. De verzekerde krijgt dus eigenlijk de toegang over zijn hele polis terug.

Blockchain: wie heeft de schuld?

De blockchain zou ook kunnen worden ingezet om te bepalen bij wie de schuld van een ongeluk ligt. In veel gevallen is er nu nog sprake van juridisch getouwtrek. Een voorbeeld is bijvoorbeeld een zelfrijdende auto. Nu is de bestuurder van de zelfrijdende auto altijd verantwoordelijk. Maar als de zelfrijdende auto zou kunnen worden opgenomen in het slimme contract en er bijvoorbeeld gegevens over de rijrichtingen worden bijgehouden in meerdere grootboeken, dan is precies te reconstrueren wat er precies gebeurd is. Als dan blijkt dat het hier gaat om een programmeerfout in het systeem, dan is het nog maar de vraag of de bestuurder wel verantwoordelijk is. De schuld zou dan wellicht ook bij de fabrikant van de zelfrijdende auto gevonden kunnen worden.

Met een grootboek kan worden bepaald wie, waar en hoe schade het veroorzaakt. Grootboeken mogen dan niet interessant lijken, maar ze spelen in de gedecentraliseerde verzekeringsmarkt straks een aanzienlijke rol. Mede door deze manier van werken kan de verzekeringswereld een stuk transparanter worden.

Administratieve rompslomp

In ieder geval is duidelijk dat de Nederlandse verzekeraars die meedoen aan het experiment, voordelen zien. Een hoop administratieve rompslomp zou kunnen verdwijnen. Volgens sommige deskundigen zou er tot wel 30 procent op kosten bespaard kunnen worden, doordat gegevens onderling uitgewisseld kunnen worden, mits er toegang is tot de versleuteling. Dit betekent dat gegevens veel minder gevoelig zijn voor bijvoorbeeld hackers en gevoelige informatie niet op straat komt te liggen.

Als er efficiënter wordt gewerkt, kunnen de premies ook omlaag. Het is te vroeg om te bepalen of dat echt het geval zal zijn. Er zijn wel al aardig wat pilots met de blockchain, slimme contracten en gedecentraliseerde systemen. Zo lopen er momenteel experimenten met bankiers en bijvoorbeeld voedselproducenten. Het is nog te vroeg te beslissen of de blockchain echt een wereld van verschil zal maken. Over een paar maanden beginnen ook de verzekeraars met een eigen experiment, al lijkt deze wel al verder voorbereid dan menig andere experimenten.