SmartContract.nl

Of het nu gaat om een digitaal contract of om een papieren contract: de wet geldt. Zo zijn er onder meer regels over de privacy van de deelnemers aan het contract. Deze regels gelden ook bij een smart contract.

Waaraan een rechtsgeldig contract voldoet

In Nederland geldt de regel dat een overeenkomst of een contract alleen geldig is, als deze voldoet aan een aantal basisvoorwaarden staan. Deze voorwaarden staan in het Burgerlijk Wetboek. Als de overeenkomst niet waterdicht is omdat er niet aan een van de voorwaarden is voldaan, geldt het contract niet. Het is dan niet afdwingbaar.

Een smart contract heeft een afdwingbaar karakter. Deze moet voldoen aan dezelfde voorwaarden als alle andere contracten. Een geprogrammeerd contract aan de Nederlandse wet laten voldoen, is nog een hele uitdaging.

Bepaalbaarheid

In artikel 6:227 van het Burgerlijk Wetboek staat dat de betrokken partijen de inhoud van de overeenkomst op een voldoende manier moeten kunnen bepalen. Dan gaat het onder meer over de verplichtingen, de precieze voorwaarden, de prijs, de hoeveelheid en het tijdstip.

Programmeertaal valt niet onder bepaalbaarheid. Dat levert een struikelblok op voor smart contracts binnen het Nederlands rechtssysteem. Het probleem valt te ondervangen door een duidelijke handleiding te maken, zodat beide partijen de strekking van de digitale overeenkomst kunnen bepalen.

Wilsovereenstemming

Bij een contract moeten de partijen tot een wilsovereenstemming komen. Dat staat in artikel 6:217 van het Burgerlijk Wetboek. Wat houdt dit precies in? Letterlijk betekent het dat de partijen hetzelfde moeten willen. Denk bijvoorbeeld aan een koopcontract. Hierbij moet de ene partij de wil hebben om iets te kopen en de andere partij de wil hebben om te verkopen.

Het is de vraag of een smart contract kan aantonen dat er sprake is van wilsovereenstemming. Aangezien een dergelijk contract uit programmeertaal bestaat, is het antwoord: in eerste instantie niet. Door het contract om te zetten in begrijpelijke termen, is een wilsovereenstemming waarschijnlijk wel aan te tonen.

Niet in strijd met de wet, openbare orde of goede zeden

Voor iedere overeenkomst geldt dat het niet strijdig mag zijn met de wet, de openbare orde of de goede zeden. Het smart contract mag dus geen illegale zaken regelen. Dat staat in 3:40 van het Burgerlijk Wetboek. Als een contract wel wordt ingezet voor illegale zaken, is het contract per definitie niet geldig.

Voorwaarden voor elektronische overeenkomsten

Aan elektronische overeenkomsten, wat een smart contract is, zitten bepaalde voorwaarden. De voorwaarden behelzen onder meer de identiteit van de partijen en afspraken over de opslag van het contract.

Identiteit van de partijen

Ook bij een smart contract, moet de identiteit van alle gegevens vaststaan. Dat is een probleem, want via de blockchain kan ook met een pseudoniem gehandeld worden. De overeenkomst kan op die manier zijn rechtsgeldigheid verliezen. Helaas biedt ook een cryptografische handtekening maar weinig zekerheid als het gaat om de identiteit van de partij.

Dat houdt niet in dat een smart contract helemaal niet rechtsgeldig kan zijn. De blockchain kan het platform vormen om identiteitsgegevens vast te leggen. Dat kan bijvoorbeeld met een digitale (versleutelde) identiteit. De blockchain wordt in een project dan aangesproken voor de verificatie van de digitale identiteit en een match met fysiek bewijs. Het nadeel hiervan is dat we dan tegen privacyrechtelijke problemen aanlopen.

Overeenkomsten moeten worden opgeslagen

Alle partijen moeten bij een elektronische overeenkomst de mogelijkheid hebben het contract op te kunnen slaan. Ook dit levert bij een smart contract problemen op. De aanbieder van het smart contract zal namelijk de programmeertaal volledig inzichtelijk moeten maken. De gebruiker ervan moet kunnen weten wat er eigenlijk in het contract staat.

Het contract moet niet alleen ‘ongewijzigd’ zijn, maar ook compleet. Dat gaat zover, dat zelfs de achterliggende code afgedrukt moet kunnen worden. En daarmee wordt een elektronisch contract toch ook weer een beetje een ouderwets contract.

Privacy

Bij ieder contract zijn er zorgen om de privacy van de betrokkenen. Zo ook bij smart contracts, omdat ze persoonsgegevens kunnen verwerken. De Algemene Verordening Gegevensbescherming regelt tegenwoordig de rechten en plichten als heg aat om de verwerking van persoonsgegevens.

Een natuurlijk persoon heeft altijd het recht om persoonsgegevens te laten corrigeren, te verwijderen of zelfs vergeten te worden. Als er gebruik wordt gemaakt van een blockchain, kunnen niet aan alle voorwaarden van de AVG voldoen. Sterker: als het gaat om ‘vergeten worden’, komen de wet en de principes van de blockchain rechtstreeks tegenover elkaar te staan.

Bij een zogenaamde ‘permissioned blockchain’ kan het wel zo zijn dat er aan alle voorwaarden van de wet voldaan wordt. Het is bij deze vorm mogelijk invloed uit te oefenen op de governance van de blockchain. Op die manier is het mogelijk de rechten van alle deelnemers te waarborgen. Het is niet helemaal duidelijk of de waarborging van de privacyrechten wel voldoende afdwingbaar is. Daar buigen onderzoekers zich nog over.

Een smart contract is internationaal

Bij het traditionele contract (een papieren overeenkomst) is het duidelijk: de bepalingen vallen onder het Nederlands recht. Alle voorwaarden uit het Nederlands recht gelden. Maar dat ligt anders bij een smart contract. Want wat is het toepasselijk recht hier eigenlijk?

Een smart contract heeft altijd een internationaal karakter. Daardoor kunnen de voorwaarden zomaar veranderen. De wetgever in het buitenland kan de wet veranderen. Dat is niet uitzonderlijk.

Om het toepasselijk recht te kunnen bepalen, gelden er verschillende regels rondom de nationaliteiten van de partijen, moet het duidelijk zijn wie de consument en wie de handelaar is, geldt er toepasselijke internationale regelgeving en zijn er regels over rechtskeuzebeding. Zelfs de plaatsen van de betrokken nodes spelen een rol. Voorkom problemen en bouw een rechtskeuzebeding in, hoewel deze geen garantie biedt.

Integratie smart contract in het Nederlands rechtsbestel

Lang verhaal kort: smart contracts zijn niet per definitie rechtsgeldig. Er moeten nog behoorlijk wat technologische ingrepen gedaan worden en ook juridisch is er nog werk aan de winkel. Betekent dit dat we nooit een smart contract kunnen gebruiken om bijvoorbeeld een verzekering af te sluiten? Nee, er is een grote kans dat de huidige problemen worden opgelost. Dan kunnen smart contracts worden geïntegreerd in het Nederlands rechtsbestel.

Als crypto enthousiasteling volg ik de ontwikkelingen met betrekking tot smart contracts op de voet. Middels mijn berichten geef ik informatie over mijn ontdekkingen. Ik geef nooit financieel advies.

Reacties bekijken

Er zijn momenteel geen reacties.
Volgend bericht